Wat is de herstelbaarheidsindex? Een stap richting circulaire consumptie.
- Brecht Bouten
- 5 mei
- 3 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 6 mei
Vanaf 2 mei 2025 is het officieel: België voert als tweede EU-land een verplichte 'herstelbaarheidsindex' in voor een aantal elektrische en elektronische toestellen. De index geeft consumenten een duidelijke score – van 1 (moeilijk herstelbaar) tot 10 (goed herstelbaar) – en helpt zo bij het maken van duurzamere keuzes. Denk aan het gemakkelijker herstellen van je laptop of grasmaaier in plaats van ze te vervangen.
Wat is de herstelbaarheidsindex?
De herstelbaarheidsindex is een visuele score die je bij een product ziet staan, samen met een steeksleutel-pictogram en een kleurencode:
Groen betekent dat het toestel eenvoudig te herstellen is
Rood/oranje wijst op een moeilijk of niet herstelbaar toestel
Deze index is momenteel verplicht voor:
Vaatwassers
Stofzuigers
Hogedrukreinigers
Grasmaaiers
Laptops zonder aanraakscherm
Op termijn kunnen ook andere producten volgen, zoals elektrische fietsen, steps, tablets en hopelijk nog veel meer.
Hoe wordt de score bepaald?
Fabrikanten en invoerders zijn verantwoordelijk voor het bepalen van de score en baseren zich op vaste criteria zoals:
Beschikbaarheid in de tijd van onderhouds- en technische herstelinformatie en handleidingen (zowel on- als offline)
Demonteerbaarheid en benodigd gereedschap
Beschikbaarheid, levertijd en prijs van reserveonderdelen
Verhouding tussen de prijs van onderdelen en het volledige product
Eventuele extra product-specifieke factoren
Een QR-code of link bij het product moet toegang geven tot de details van de berekening.
Waarom deze maatregel?
In navolging van de Europese directive rond 'Right to Repair' maakt deze index deel uit van het Belgische federaal actieplan voor de circulaire economie, en wil vooral twee dingen bereiken:
Grondstofgebruik beperken
Afval verminderen door toestellen langer te gebruiken
Daarnaast wil de overheid ook inzetten op sensibilisering. De milieu-inspectie van de FOD Volksgezondheid zal toezien op de naleving van de regelgeving, maar focust in eerste instantie op het informeren en begeleiden van bedrijven.
Wat zeggen de critici?
Hoewel consumentenorganisatie Testaankoop de invoering toejuicht, wijst ze ook op enkele tekortkomingen. Zo kan een toestel met een hoge algemene score alsnog moeilijk demonteerbaar zijn – een belangrijke drempel voor herstelling. Bovendien zegt de index niets over de levensduur van een product: een wasmachine met lage score kan het perfect twintig jaar uithouden zonder herstelling nodig te hebben. Natuurlijk is dit slechts één stap in de productontwikkeling van duurzame producten maar het is zeker een belangrijke mijlpaal in België en Europa!
Wat betekent dit voor producenten?
Voor producenten en invoerders brengt de herstelbaarheidsindex niet alleen een communicatieverplichting met zich mee, maar ook een aanpassing in productontwerp en interne processen.
Concreet moeten producenten:
Zelf de herstelbaarheidsindex berekenen voor hun producten, op basis van de officiële criteria. De correcte calculatie files kan je hier terugvinden.
Deze score duidelijk communiceren op het verkooppunt, zowel fysiek als online, met het juiste pictogram en de kleurcode. Hier kan je het juiste logo terugvinden.
Een link of QR-code voorzien die leidt naar de details van de berekening
Informatie voorzien over de beschikbaarheid van onderdelen, onderhoudsdocumentatie en herstelinstructies
Deze verplichting vraagt een grotere transparantie én stimuleert bedrijven om producten zo te ontwerpen dat ze beter herstelbaar zijn, één van de pijlers van ecodesign. Denk aan modulair ontwerp, standaard schroeven in plaats van gelijmde onderdelen, en vlotte toegang tot vervangstukken. De Belgische overheid zet voorlopig vooral in op sensibilisering. In deze eerste fase ligt de nadruk op begeleiding en kennisdeling, onder meer via het nieuwe herstelbaarheidsplatform. Dit platform is een ruimte waar producenten vragen kunnen stellen, drempels kunnen bespreken en ervaringen kunnen uitwisselen met andere actoren.
Wat betekent dit voor consumenten?
Voor consumenten betekent de herstelbaarheidsindex vooral meer transparantie. Je krijgt als koper voor het eerst een duidelijke indicatie van hoe vlot een toestel hersteld kan worden, nog vóór je het koopt. Dat geeft je de kans om bewust te kiezen voor toestellen die je – zelf of via een hersteldienst – eenvoudig langer in gebruik kunt houden.
Heb je een toestel met een slechte of nog geen herstelbaarheidsscore? Dan zijn er ook steeds meer mogelijkheden om het toch te (laten) herstellen:
Repair cafés zijn lokale, vaak vrijwillige initiatieven waar je samen met handige herstellers je kapotte spullen nieuw leven kunt inblazen.
Online platforms zoals iFixit bieden gratis herstelinstructies, handleidingen en video’s voor duizenden toestellen – van smartphones tot huishoudtoestellen.
Ook via lokale hersteldiensten of circulaire hubs kun je vaak sneller en goedkoper herstellen dan je denkt.
Lukt het echt niet om je toestel nog te herstellen? dan breng je best je toestel naar het dichtstbijzijnde inzamelpunt of containerpark zodat alle grondstoffen terug in de recyclage cyclus terechtkomen.
De herstelbaarheidsindex is dus niet alleen een signaal, maar ook een uitnodiging: om duurzamer te consumeren, spullen langer te gebruiken en deel te worden van een herstelcultuur.
Voor producenten is dit een uitgelezen kans om hun producten te verduurzamen én zich positief te onderscheiden op een markt waar consumenten steeds meer waarde hechten aan herstelbaarheid en levensduur. Heb je als producent nog vragen over de herstelbaarheidsindex? Aarzel niet om onze ecodesign experts te contacteren voor een vrijblijvend gesprek via onderstaande knop.
Comentários