Mpongwe Climate Program: Samen bouwen aan een duurzame toekomst

Duurzaamheid stopt niet aan de grens. Dat is precies waarom onze collega Tine Buysens samen met haar gezin opnieuw naar Mpongwe, Zambia trok. In dit landelijke district in de Copperbelt zijn de gevolgen van klimaatverandering steeds zichtbaarder, en daar willen we samen iets aan doen.

Van onderwijssupport naar klimaatactie

In een jong verleden werkte Tine er met haar man voor de Stichting GKMT “Geef de Kinderen van Mpongwe een Toekomst”. De stichting wil in het Mpongwe district een bijdrage leveren aan armoedebestrijding, duurzame ontwikkeling en het creëren van ontwikkelingskansen. In 2012 legden ze de eerste stenen van een Vocational Training Centrum, nu het Zambia College of Agriculture (ZCA) Mpongwe. Dit centrum biedt onderwijs en training aan jongeren en boeren, met een sterke focus op landbouw en ondernemerschap. Onderwijs is de sleutel tot ontwikkeling, maar in een regio waar bomen verdwijnen en droogte toeneemt, is een bredere aanpak nodig. Daarom zetten ze samen met lokale partners een nieuw initiatief op: het Mpongwe Climate Program.

Mpongwe Climate Program: duurzame oplossingen voor landbouw en natuur

Mpongwe is een echt landbouwdistrict en in 2024 merkten ze meer dan ooit de gevolgen van de klimaatsverandering. Bomen worden bovendien systematisch gekapt voor de teelt van maïs en de productie van houtskool om op te koken.

“Last year we noticed to much draught and bad soil, it is not just a fairytale. They are learning, those trees you cut have impact”  Ben Tembo, District Coordinator Ministry of Agriculture  

Het programma start in januari 2025 en heeft als doel klimaatverandering te mitigeren en adaptatie te bevorderen door herbebossing en duurzame landbouwpraktijken: “With the Mpongwe Climate Program we want to mitigate climate change and adapt, safeguarding trees and reforesting, whilst creating community livelihoods with sustainable commodity practices.” 

De eerste stappen werden gezet met een veldbezoek en de ondertekening van een Memorandum of Understanding (MoU). De focus ligt op drie pijlers:

1. Boomkwekerij en agroforestry Een boomkwekerij op het ZCA zal dienen als basis voor agroforestry-projecten. Bomen worden gecombineerd met gewassen en vee, wat voordelen biedt voor zowel landbouw als bosbeheer. Denk aan fruitbomen, stikstofbindende bomen voor bodemverbetering en snelgroeiende houtsoorten. Zo wordt niet alleen ontbossing tegengegaan, maar ontstaat ook een duurzamer landbouwsysteem.
   

2. Bijenteelt als duurzame inkomstenbron Samen met WeForest en Copperbelt University (CBU) ontwikkelt het Mpongwe Climate Program bijenkorven. Dit bevordert de biodiversiteit en biedt een extra inkomstenbron voor boeren. Trainingen in bijenteelt worden gegeven door het Zambia College of Agriculture en onderzoeksprojecten optimaliseren de bijenpopulaties in de regio.

   
   

3. Bewustwording en kennisdeling Naast praktische projecten is educatie cruciaal. Op demopercelen in Mpongwe leren boeren over agroforestry, bijenteelt en duurzaam boombeheer. Ook scholen worden betrokken, zodat de volgende generatie begrijpt waarom bomen kappen een impact heeft. Lead farmers spelen een sleutelrol in de verspreiding van kennis, ondersteund door het District Agricultural Coordinating Office (DACO).

   
   
   

   

   

   
   
   

Impact maken zonder tussenpersonen

Het Mpongwe Climate Program heeft nog niet de schaal om een dure koolstofkredietcertificering te behalen, maar het biedt wél een directe manier om impact te maken. Bedrijven en organisaties die hun klimaatdoelen willen koppelen aan een lokaal en transparant project kunnen contact opnemen met Tine@sura-impact.be.

On a personal note 

Wandelend door Mpongwe beseffen we al snel weer waarom deze plek ons hart heeft gestolen. Overal worden we begroet met een glimlach, de eenvoud van het leven omarmt ons opnieuw: leven in en met de natuur, de warmte van de zon, de levendige kleuren en de oprechte gastvrijheid van de mensen. Voor onze kinderen was het even wennen aan deze nieuwe wereld. Ze dachten dat ze werden uitgelachen, maar al snel ontdekten ze dat UNO-kaarten, een bal en kleurpotloden universele bruggenbouwers zijn. De stroomuitvallen zijn er nog steeds, maar gelukkig ook onze vrienden.

2 maanden thuisonderwijs voor drie kindjes van twaalf, elf en zes moet je er bijnemen voor zo’n levensles, shout-out naar alle leerkrachten, maar ik denk dat het ons gelukt is om te leren lezen met mol en beer; en ook die Latijnse en Franse woordjes zitten erin.  

En wie Afrika zegt, zegt natuurlijk safari. Twee weken lang werd onze overlander ons huis op wielen en bracht hij ons naar de Kilimanjaro, de Ngorongoro-krater en de Serengeti. We zagen de grote migratie van de gnoes en de Big Five – herinneringen die niemand ons nog kan afnemen. Hier heerst de natuur, zeker op de publieke campsites waar een olifant ons tijdens het ontbijt kwam begroeten.

Naast de overlander brachten boten, tuktuks en bussen ons door heel Tanzania, met als ultieme afsluiter Zanzibar – het paradijs voor onze ondertussen volleerde backpackers. Pole Pole, Hakuna Matata, Poa Poa… alleen maar positieve vibes op dit tropische eiland. Nog een laatste keer genieten van de ontelbare zonsopgangen en zonsondergangen, telkens een onvergetelijk schouwspel. 

Met hernieuwde energie en een diepe overtuiging keerde Tine terug naar ons bij SURA. Klimaatverandering is geen ver-van-ons-bed-show. De droogte en ontbossing in Mpongwe herinneren ons eraan dat actie nodig is, overal ter wereld. Met het Mpongwe Climate Program zetten we een stap in de goede richting.

Bedrijven en organisaties die hun klimaatdoelen willen koppelen aan een lokaal en transparant project kunnen contact opnemen met Tine@sura-impact.be

--> Doe je mee?