Met een groeiende wereldpopulatie zou de voedselvoorraad met 50% moeten stijgen tegen 2050 en dit in een wereld die de uitputting nabij lijkt. Een gigantische uitdaging, zowel sociaal, ecologisch als op vlak van gezondheid. De voedingsindustrie moet dus meer mensen van beter eten voorzien én de planeet minder schaden.
Multinationals als Danone, Nestlé of Unilever zetten de toon met eigen programma’s en strenge eisen naar hun leveranciers. Zo sijpelt een andere manier van voedselproductie doorheen de hele sector. De retail legt de lat hoger als het over gezondheid of verpakkingen gaat en de groep consumenten die belang hecht aan verantwoorde productie en aan de footprint van wat ze dagelijks eten, stijgt zienderogen.
De hele voedingssector is in transitie, maar het blijft voor veel bedrijven zoeken naar acties die kunnen helpen om de impact op mens, milieu en samenleving zo positief mogelijk te maken én ondertussen een rendabele toekomst voor het bedrijf te garanderen.
In dit artikel geven we concrete tips voor voedingsbedrijven die stappen willen zetten naar een duurzamere bedrijfsvoering.
Duidelijkheid en authenticiteit in de supply chain
Mensen willen weten wat er op hun bord komt. Gezondheid is één ding, maar ook de weg die een avocado, een stuk vlees, een tomaat of een pakje ontbijtgranen heeft afgelegd, houdt mensen bezig.
Probeer daarom eens de stappen, ‘from farm to fork’ te benoemen en te documenteren. Daarbij vertrek je van de grondstof/landbouwer en volg je de weg tot aan de consument. Bekijk dus ook de stappen waar jullie bedrijf rechtstreeks niets mee te maken heeft.
Bij elke stap die het voedsel aflegt, stel je volgende vragen:
Wie is de landbouwer, distributeur, verwerker .... Waar is de voeding al gepasseerd en moet het nog passeren?
Waar zijn die gelegen? Hoeveel km (bijgevolg CO2 uitstoot) betekent dit? Op welke manier wordt de weg afgelegd?
Zijn er bepaalde kwaliteitsgaranties die doorheen de keten worden gegeven?
In het geval van agrovoeding: Heeft het product bijgedragen aan de biodiversiteit?
Hoe zijn de arbeidsomstandigheden?
Kan je meer weten over wie wat gedaan heeft om een toegevoegde waarde te creëren, zowel op bedrijfs- als op persoonlijk niveau?
Gespecialiseerde software of technologieën als blockchain kunnen de keten transparant maken, maar je kan het ook gewoon zelf in kaart brengen.
Als je keten transparant is en voldoet aan criteria als een zo kort mogelijke weg, eerlijke prijzen, goede arbeidsomstandigheden, zekerheid rond voedingssamenstelling …. Dan is het tijd om het verhaal trots, correct en wervend te communiceren. Wie waren al die krachten die hard gewerkt hebben om een gezond en mooi product op het bord van de consument te toveren?
Van bio-based tot recycleerbare tot… geen verpakking
Het pakje waarin de consument de voeding koopt, is vaak minstens even belangrijk als de voeding zelf.
Afhankelijk van de transportmodus, de eigenschappen van de voeding zelf, de weg die het moet afleggen en de manier waarop het in de winkelrekken terecht komt, zijn er zoveel verschillende manieren om voeding te verpakken. Wijk af van de gekende oplossingen en check of je alles uit de kast haalt om de verpakkings footprint zo minimaal mogelijk te houden:
Spreek met je vaste leverancier en vraag info op over recycleerbaarheid en/of biobased gehalte van karton, glas, folie of plastiek. Labels helpen daarbij, maar leg de lat gerust hoger.
Lever je rechtstreeks aan de retail, ga dan in gesprek met hen. De kans is groot dat je al aanpassingen moest doen, maar het gaat snel. Als jullie bedrijf zélf voorloopt en oplossingen kan bieden voor de verpakkingsdruk in de warenhuizen, dan krijgt je product misschien een mooiere plaats in het winkelrek.
Denk creatief na of er minder verpakt kan worden: grotere volumes, minder tussenverpakkingen zoals folies die hoeveelheden samenhouden, …
Misschien is het mogelijk om de verpakkingscyclus volledig te herdenken. Er is heel wat kennis hierover opgebouwd de laatste jaren. Het kenniscentrum packforfood hielp al heel wat bedrijven in deze zoektocht. Er lopen interessante projecten en onderzoek rond het gebruik van bioplastics, herbruikbare verpakkingen, de combinatie van inkt en lijm in voedingverpakkingen, ….
Draag zorg voor alles en iedereen die bijdraagt aan de heerlijke producten
Om voeding te produceren zijn grondstoffen, water, energie en mensen nodig. Elk afzonderlijk enorm waardevolle en schaarse middelen om met veel zorg mee om te gaan. Enkele tips:
Sluit de waterkringloop: Vang regenwater op, zet in op waterzuivering, houd bij lozing rekening met de omgeving en bekijk samen met experts kritisch waar, wat en hoe het kan. In extreem droge periodes zal de overheid in de toekomst bedrijven die geen inspanningen doen op vlak van water, deels kunnen afsluiten van stadswater. Vlakwa, het Vlaams kenniscentrum voor water, adviseert je in de laatste technologieën en brengt bedrijven in contact met experts in het waterdomein.
Afvalstromen zijn waardevolle zijstromen: Zeker in de voedingssector zijn organische of andere reststromen waardevoller dan je denkt. Als je zelf niets kan doen met restanten, dan kan een ander bedrijf er misschien extracten uit halen, de vezels gebruiken in bouwmaterialen, dierenvoeding produceren of energie opwekken uit biomassa. Overschotten van afgewerkte producten die niet meer verhandelbaar zijn, worden gratis opgehaald door de voedselbanken en aan verenigingen geschonken.
Maak de menselijke balans continue op, niet alleen voor je eigen medewerkers: Zijn de krachten achter het heerlijke voedsel ook correct behandeld en betaald? Kregen ze toegang tot opleidingen om zich te ontwikkelen? Is er aandacht voor specifieke doelgroepen?
SURA is een duurzaamheidsexpert met veel ervaring in de voedingssector. Sofie helpt je antwoorden op bovenstaande vragen en zet je op de goeie weg. Op een pragmatische manier worden de belangrijkste processen blootgelegd, relevante data verzameld en word je in contact gebracht met technologie-experts, andere bedrijven en kennisinstellingen.
Kers op de taart: Er wordt onderzocht of de inspanningen die je doet, ook kans maken op overheidssubsidies.